Cukrzyca insulinozależna typu 1 u dzieci

 Jest to przewlekła choroba autoimmunologiczna spowodowana niszczeniem komórek trzustki odpowiedzialnych za produkcję insuliny, przez nieprawidłowo działający układ odpornościowy, co prowadzi do zmniejszenia wydzielania hormonu. Wraz z postępem choroby dochodzi do całkowitego zniszczenia komórek beta, a tym samym do zupełnego braku insuliny w organizmie. Choroba ujawnia się w młodym wieku, najczęściej u małych dzieci, nastolatków i zwykle przebiega dynamicznie. W przypadku cukrzycy typu 1 nie zidentyfikowano czynnika, który jest odpowiedzialny za proces niszczenia komórek trzustki. Przyjmuje się że etiologia choroby jest wieloczynnikowa. Mogą ją powodować takie czynniki jak:

• stres

• niedobór witaminy B12

• zbyt wczesne wprowadzenie do diety mleka krowiego

• nieprawidłowa flora bakteryjna układu pokarmowego

• choroby wirusowe

• zakażenie pasożytami

• skłonność do chorób autoimmunologicznych

 Objawy podwyższonego cukru we krwi (hiperglikemia)

• wzmożone pragnienie

• częste oddawanie moczu

• utrata masy ciała pomimo dużego apetytu

• nawracające zakażenia układu moczowego

• ropne infekcje skóry.

 W przypadku cukrzycy typu 1 pierwszym objawem choroby mogą być kwasica i śpiączka ketonowa, czyli stan wynikający z nagłego niedoboru insuliny w organizmie.

Mogą o nim świadczyć

• zmęczenie, senność, ogólne osłabienie

• zaburzenia świadomości, w skrajnych przypadkach śpiączka

• zawroty i ból głowy

• nudności, wymioty

• ból brzucha

• ból w klatce piersiowej

• zapach acetonu z ust ( imitujący zapach zmywacza do paznokci)

W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ kwasica ketonowa jest stanem zagrażającym życiu i wymaga pilnej interwencji.

 Na co rodzice powinni zwracać uwagę u dziecka

• picie w nocy

• częste wstawanie do toalety

• nocne moczenie u dzieci starszych

• zakwasy, które dziecko najczęściej komunikuje jako ból nóg

• zmęczenie, apatia

• drzemki w ciągu dnia

• sucha skóra, zajady w kącikach ust

 Z nasilonymi objawami cukrzycy typu 1 dziecko może funkcjonować do kilku tygodni. W tym czasie jego stan sukcesywnie się pogarsza. Jeśli nie zgłosi się do lekarza może zapaść w śpiączkę cukrzycową, spowodowaną bardzo wysokim stężeniem glukozy we krwi.

 Leczenie cukrzycy typu 1 polega na monitorowaniu poziomu cukru we krwi oraz podawaniu insuliny za pomocą pena lub pompy insulinowej. Kontrola glikemii odbywa się za pomocą sensora umieszczonego na ramieniu i aplikacji zainstalowanej w telefonie lub glukometru. Insulinoterapia jest konieczna przez całe życie.

 Poza insulinoterapią bardzo ważną rolę odgrywa odpowiednia dieta oraz regularny wysiłek fizyczny. W pompie insulinowej podawany jest jeden rodzaj insuliny, najczęściej jest to analog krótko działający. W przypadku insuliny w penie podaje się 1x dziennie insulinę bazową długo działającą, a do każdego posiłku zawierającego węglowodany podawana jest insulina doposiłkowa krótko działająca. Celem leczenia cukrzycy powinno być utrzymanie stężenia glukozy we krwi >70 mg/dl(3,9mmol)

Uczeń chorujący na cukrzycę powinien posiadać przy sobie pen z insuliną, glukometr, glukagon w zastrzyku, pastylki z glukozą, węglowodany złożone.

 Hipoglikemia-spadek poziomu cukru we krwi

Objawy

• ból i zawroty głowy

• senność

• drżenia rąk i nóg

• kołatania serca

• wzmożona potliwość

• trudności w koncentracji

• drażliwość

• apatia i napady złości

• uczucie głodu

• utrata przytomności

• bladość

• zaburzenia ostrości widzenia

• zaburzenia słuchu

• bełkotliwa mowa

W przypadku takich dolegliwości, przy zachowanej świadomości dziecka, podajemy pastylki z glukozą i węglowodany, mierzymy poziom glukozy. Łagodniejsze incydenty hipoglikemii należy leczyć glukozą podawaną doustnie(10-15mg) Dzieci o masie ciała ok 30 kg należy podać ok 9 g glukozy lub słodzone płyny. Dzieciom o masie ciała ok 50 kg – 15 g glukozy. W zależności od okoliczności po podaniu szybko działającej glukozy należy spożyć dodatkową porcję węglowodanów, aby zapobiec nawrotowi hipoglikemii.

Ciężka hipoglikemia (dziecko bez kontaktu, z utratą świadomości) wymaga natychmiastowego podania domięśniowo lub podskórnie glukagonu (<6 lat 0,5 mg,

 >6 lat 1,0 mg) Lek podajemy w przednio-boczną część uda lub do pośladka. Wzywamy karetkę. Dziecko powinno odzyskać świadomość po ok 10 min. W przypadku braku poprawy iniekcję powtarzamy.

 Hipoglikemia może wystąpić w trakcie wysiłku fizycznego oraz 8-12 godzin po nim(opóźniona hipoglikemia)

 Przed wysiłkiem fizycznym należy oznaczyć stężenie glukozy we krwi i w zależności od jego wartości spożyć dodatkową porcję węglowodanów.

 Po podaniu węglowodanów należy ponownie oznaczyć glikemię po ok 10-15 min. Powinna wynosić ok 100mg/dl

 Nauczyciel w-f powinien wiedzieć że uczeń:

• może ćwiczyć, gdy poziom glukozy mierzony przed wysiłkiem mieści się w granicach 100-180 mg/dl

• musi zjeść dodatkowy posiłek i skontrolować glikemię w ciągu 10-15 min, jeśli wynosi ona poniżej 100mg/dl

• nie może ćwiczyć , jeśli poziom cukru wynosi poniżej 60 mg/dl – dziecko musi otrzymać płyny niezbędne przy hipoglikemii

• nie powinien ćwiczyć gdy glikemia jest wysoka (powyżej 250 mg/dl) – w pierwszej kolejności trzeba opanować hiperglikemię.

 Węglowodany

Inaczej cukry, to związki organiczne, które dostarczają naszym komórkom energii niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu poprzez spalanie glukozy. Energia pozyskana w tym procesie przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania mózgu, erytrocytów, serca, mięśni, nerek, jelit oraz wątroby.

Dobre węglowodany to zazwyczaj węglowodany złożone, które są źródłem błonnika i znajdują się w produktach pełnoziarnistych, owocach, warzywach oraz roślinach strączkowych. Zawierają one cenne składniki odżywcze.

Źródła węglowodanów złożonych:

• pieczywo i makarony pełnoziarniste, płatki owsiane, otręby, kasze, ryż brązowy(źródło skrobi)

• mleko i produkty mleczne źródło laktozy)

• owoce i soki owocowe(źródło glukozy, fruktozy, sacharozy)

• warzywa strączkowe i bogate w skrobię(źródło glukozy, fruktozy, sacharozy i skrobi)

Należy unikać węglowodanów prostych tj.

• napoje słodzone, białe pieczywo, słodycze, cukier

• biały ryż, makarony z białej mąki